Thành phố biểu tượng của sự thịnh vượng Trung Quốc đang phải đối mặt với một nghịch lý trớ trêu: càng vươn cao, càng chìm sâu. Theo nghiên cứu mới nhất công bố trên tạp chí Nature, mực nước biển dọc bờ đông Trung Quốc tăng nhanh nhất trong vòng 4.000 năm, trong khi nền đất Thượng Hải đang sụt lún không ngừng – tạo nên “cú đòn kép” đe dọa cả nền kinh tế toàn cầu.

🌏 Hai xu hướng nguy hiểm hội tụ

Báo cáo của nhóm nhà khoa học Anh, Mỹ và Trung Quốc cho thấy, mực nước biển quanh vùng duyên hải Trung Quốc tăng nhanh gấp 10 lần so với thời kỳ tiền công nghiệp – hậu quả của băng tan và giãn nở nhiệt đại dương.

Cùng lúc đó, Thượng Hải – được xây dựng trên lớp đất sét mềm của đồng bằng sông Dương Tử – đang lún trung bình 6mm mỗi năm, cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu. Khi hai xu hướng này diễn ra đồng thời, rủi ro ngập lụt tăng theo cấp số nhân, biến mưa lớn hay triều cường thành những thảm họa đô thị.

⚙️ “Trái tim công nghiệp” của thế giới đang bị đe dọa

Với hơn 47 triệu container hàng hóa được xử lý mỗi năm, Thượng Hải không chỉ là cảng biển lớn nhất thế giới, mà còn là trung tâm xuất khẩu và logistics chiến lược của Trung Quốc.

Chỉ cần cảng Thượng Hải ngưng hoạt động vài ngày, chuỗi cung ứng toàn cầu – từ chip bán dẫn, linh kiện điện tử đến ô tô – có thể bị tê liệt.

Theo Viện Tài nguyên Thế giới (WRI), nếu mực nước biển tăng thêm 30cm trong vài thập kỷ tới, 17% diện tích Thượng Hải sẽ nằm dưới mực nước biển, bao gồm các khu công nghiệp quan trọng như Pudong, Minhang và Jiading.

🏙️ Cái giá của phát triển

Các chuyên gia gọi đây là “vết thương âm thầm” của đô thị hiện đại.

Nguyên nhân chính không đến từ thiên nhiên, mà từ con người:

Hàng thập kỷ khai thác nước ngầm quá mức.

Mật độ cao ốc chọc trời xây trên nền đất yếu.

Quá trình đô thị hóa và bê tông hóa ồ ạt.

Dù thành phố đã hạn chế khai thác nước ngầm và áp dụng kỹ thuật bơm tái nạp từ năm 2010, nền đất vẫn tiếp tục hạ thấp vì quán tính địa chất.

🔔 Tác động lan tỏa toàn cầu

Vấn đề không chỉ là câu chuyện của Trung Quốc. Bangkok, Jakarta, Tokyo và New York cũng đang đối mặt với nguy cơ tương tự – nơi nước biển dâng kết hợp với lún nền do khai thác tài nguyên.

Jakarta lún 10cm mỗi năm, buộc Indonesia phải chuyển thủ đô; còn Bangkok chi hàng chục tỷ USD xây đê chắn lũ. Nếu không có chiến lược thích ứng quy mô lớn, Thượng Hải có thể trở thành tâm điểm của cuộc khủng hoảng môi trường đô thị châu Á.

🛠️ Cuộc đua với thời gian

Giới chuyên môn đề xuất:

Giảm khai thác nước ngầm và mở rộng hệ thống tái nạp địa tầng.

Xây dựng đê biển, hồ điều tiết và hệ thống thoát nước đa tầng.

Ứng dụng cảm biến lún nền thời gian thực để giám sát rủi ro.

Quy hoạch lại vùng công nghiệp – logistics theo hướng “sống chung với nước”.

Trong 10 năm qua, Trung Quốc đã đầu tư hơn 14 tỷ USD cho các dự án kiểm soát lún và bảo vệ bờ biển. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo: tốc độ nước biển dâng đang vượt mọi dự đoán, đòi hỏi chiến lược cấp quốc gia.

🌆 Một biểu tượng đang mất dần nền móng

Thượng Hải – trung tâm tài chính, thương mại hàng đầu châu Á – từng là biểu tượng cho sự trỗi dậy của Trung Quốc hiện đại. Nhưng chính sự phát triển thần tốc đó giờ đây đang ăn mòn nền móng vật lý của nó.

“Lún nền do con người và nước biển dâng không còn là hai đường thẳng song song, mà đang giao nhau trong cùng một điểm – nơi sinh sống của hàng trăm triệu người,”

– Báo cáo trên Nature kết luận.

#tintuc; #bdscafes; #izanami; #batdongsan